Die stikstofproblemen, daar zijn we voorlopig nog niet vanaf. Een groot aantal van onze natuurgebieden is overbelast en dat is slecht voor de biodiversiteit. Natuurherstel duurt jaren, dus is het niet gewoon tijd om die uitstoot bij gebiedsontwikkeling te beperken?
Dave Alberts van Over Morgen en Werner Altenaar van Marxman Advocaten vinden van wel. In een serie conversaties laten ze wat proefballonnetjes op, die ze ook nog eens zelf scoren. Zelfkritiek wordt daarbij niet geschuwd. Vandaag het idee ‘Vuurwerkverbod’.
Werner Werner Altenaar is advocaat bestuursrecht bij Marxman Advocaten.
Dave: Werner, het is weer december, bijna het eind van het jaar. Ik weet niet hoe het bij jou thuis gaat, maar bij ons in de buurt is er altijd veel vuurwerk. Ik deed er vaak aan mee, maar de laatste jaren vind ik dat steeds lastiger. Naast veiligheid is de luchtkwaliteit natuurlijk wel een ding. Even na twaalven op oudejaarsavond zijn de concentraties fijnstof tientallen keren zo hoog dan normaal. Op 1 januari ligt het niveau vaak wel zeven tot acht keer zo hoog dan op een normale dag.
Werner: Zo herkenbaar, Dave. De knallen klinken alweer in de verte. Wij waren thuis vooral van het siervuurwerk en pijlen die zo hoog mogelijk kwamen, zodat de hele stad kon meegenieten. Afgelopen jaren stonden we binnen voor het raam te kijken naar andermans vuurwerk. Ook omdat ik me bewuster ben geworden van de overlast en luchtvervuiling die het veroorzaakt. Je hebt daar een interessante invalshoek te pakken. In hoeverre komt er eigenlijk stikstof vrij bij het afsteken van vuurwerk?
Dave: Bij de explosie in de lucht vindt de grootste uitstoot van milieuvervuilende (en giftige) stoffen plaats. Vervolgens verspreiden de luchtvervuilende stoffen zich. Ze komen daarna op de grond terecht. De belangrijkste verontreinigende stoffen die ontstaan, zijn (ultra)fijn stof, metaalverbindingen en gassen, waaronder stikstof. Van de stoffen die in de lucht terechtkomen, valt het overgrote deel in de directe omgeving op de grond. Normaal is dit binnen enkele tientallen meters van de afsteekplaats. Weersomstandigheden kunnen hier natuurlijk wel invloed op hebben.
Werner: Hoewel in de praktijk de neerslag dus veelal enkele tientallen meters binnen de afsteekplaats zal zijn, wordt juridisch van een fictieve afstand uitgegaan. Hierin zit een marge verwerkt. Ook om rekening te houden met andere omstandigheden zoals het weer.
Dit komt bijvoorbeeld terug bij de zogenoemde ‘voortoets’, een ecologisch onderzoek bij grotere projecten. In deze voortoets wordt bekeken of er binnen een afstand van 10 kilometer een Natura 2000-gebied ligt dat negatieve effecten ondervindt van het project. Zijn deze er niet, dan is geen natuurbeschermingsvergunning nodig. Als je dat toepast op jouw voorstel voor een vuurwerkverbod, dan zou je op 10 kilometer afstand van de natuur prima vuurwerk kunnen afsteken.
Dave: Je ziet dat steeds meer gemeenten bezig zijn met een vuurwerkverbod, beargumenteerd vanuit veiligheid, geluidsoverlast en vervuiling. De gemeente Apeldoorn wil een totaalverbod op het afsteken van consumentenvuurwerk vanaf 2020-2021. Amsterdam, Rotterdam, Gouda, Haarlem en Hilversum voerden vorig jaar al vuurwerkvrije zones in. In de meeste gevallen zijn het zones rondom zorginstellingen, scholen, dierenverblijven en plekken waar veel mensen samenkomen zoals binnensteden.
Met het argument stikstof, kun je hier wat mij betreft Natura 2000-gebieden aan toevoegen. Een zone van 10 kilometer is wel heel groot. Daarmee is vuurwerk afsteken in steden als Apeldoorn, Ede en Arnhem zo goed als onmogelijk. Over de gevolgen voor Den Haag zal ik maar helemaal niets zeggen. Hoe juridisch haalbaar acht jij het hanteren van een vuurwerkverbod?
Werner: De gemeente kan het vuurwerkverbod inderdaad op een gebied van toepassing laten zijn. Juridisch gezien is het vuurwerkverbod bedoeld ter voorkoming van gevaar, schade en/of overlast op de aangewezen plaats. Ik vind het verdedigbaar dat het vuurwerkverbod ook geldt voor de Natura 2000-gebieden om dáár schade door stikstofuitstoot vanwege vuurwerk te voorkomen.
Omdat in de praktijk de stikstof slechts enkele tientallen meters verder weg valt, zou ik de te hanteren afstand ook in die richting zoeken. Een grotere afstand, bijvoorbeeld 10 kilometer acht ik niet mogelijk, omdat daarmee de geest van de bepaling teveel wordt opgerekt. De gemeente moet natuurlijk wel binnen de norm die wordt beschermd door het verbod, handelen.
Dave: Dat klinkt als een haalbare oplossing: een vuurwerkvrije zone in Natura 2000-gebieden en een zone daaromheen van circa 100 meter. Dit zorgt ook voor het nodige bewustzijn bij de mensen die nabij de natuur wonen. Uiteindelijk begint gedragsverandering daar tenslotte. Wat nog wel een vraagstuk is: hoe kunnen we de winst inzetten voor gebiedsontwikkeling?
Werner: Nou, op die manier wordt het Natura 2000-gebied minder blootgesteld aan stikstofuitstoot, zodat de kwaliteit van de natuurlijke habitats minder verslechtert. De wetgever zou hiervoor het extern salderen nog verder open kunnen stellen. Laten we tijdens een andere blog hierop ingaan. Dat is een te belangrijk en groot onderwerp om nu kort de revue te laten passeren.
Eindconclusie: het invoeren van een vuurwerkverbod om Natura 2000-gebieden en de zone daaromheen van 100 meter te beschermen tegen stikstofuitstoot is goed schaalbaar en uitvoerbaar. Dit levert mogelijk ruimte op om te bouwen, als dit kan worden meegenomen voor het extern salderen.
Score van het idee:
