Er wordt hard gewerkt aan de RESsen 1.0. De ambities zijn hoog. Dat geldt ook voor de pieken in aanbod die zo kenmerkend bij opwek van duurzame energie. Als alle ambities worden gerealiseerd, kan het huidige elektriciteitsnet deze hoge pieken niet aan.
Verzwaring van het net is kostbaar, vergt tijd én extra ruimte. Sturing op systeemefficiëntie is slimmer. Wat houdt systeemefficiëntie in? En hoe werkt het voor de RESsen?
Bij Over Morgen verkennen we de komende weken in een aantal blogs de waarde van systeemefficiëntie voor de verschillende manieren waarop wij werken aan een toekomstbestendige leefomgeving. Dit keer doen we dat voor de RESsen, een werkveld waar we binnen Over Morgen volop actief zijn.
Wie doet wat in de RES als het gaat om systeemefficiëntie?
Zoals gezegd, systeemefficiëntie kan zorgen voor snellere opschaling van duurzame elektriciteitsproductie tegen lagere maatschappelijke kosten (zie onder). Bovendien scheelt het heel wat ruimte in de ondergrond. Hoe zorgen we hiervoor? Verschillende partijen dragen bij aan een efficiënter gebruik van het energiesysteem:
- De RES-regio’s kunnen ervoor zorgen dat het transport van energie over zo kort mogelijke afstanden gebeurt door zoekgebieden voor opwek dicht bij de vraag te plaatsen. Daarnaast is het belangrijk om evenwicht te brengen in het opgesteld vermogen van wind en zon. Ook is het goed om opwekinstallaties aan te sluiten op eenzelfde aansluiting.
- Netbeheerders kunnen de bestaande storingsreserves op het net vrijmaken voor duurzame energieproductie. Bij storing- en onderhoudssituaties wordt de zon- of windinstallatie dan tijdelijk afgeschakeld zodat de leveringszekerheid voor andere netgebruikers onveranderd hoog blijft.
- Initiatiefnemers kunnen het productievermogen van hun project aftoppen, zodat minder zware aansluitingen nodig zijn. De baten hiervan wegen sterk op tegen de kosten.
- Verder kunnen grootverbruikers hun productieproces en daarmee de vraag naar energie beter afstemmen op het opwekprofiel van duurzame energie, waardoor pieken in de opwek kunnen worden afgevlakt.
We zijn betrokken bij meer dan 30 RES regio’s. Bij het vertalen van strategie naar uitvoering, zullen we in de samenwerking met de verschillende partijen de toepassing van systeemefficiëntie volop meenemen. In onze rol als procesleiders en programmamanagers helpen we iedere partij verantwoordelijkheid te nemen en hun bijdrage aan een efficienter energiesysteem te vergroten. Dat is uitdagend en veelomvattend.
Wat zie jij als de grootste uitdaging? We gaan graag met je in gesprek. Of wil je dat we je een seintje geven als de volgende blog online komt? Neem voor beide contact op met Ard Lammertink.
Systeemefficiëntie & de RES in een notendop
Wat is systeemefficiëntie?
Systeemefficiëntie betekent alle verschillende onderdelen van ons energiesysteem slim op elkaar af te stemmen. Denk hierbij aan de opslag van energie in bijvoorbeeld batterijen of waterstof, het op elkaar afstemmen van vraag en aanbod, en het efficiënt gebruiken van het net door bijvoorbeeld zonne-energie en windenergie te combineren op één netaansluiting.
Waarom is een efficiënt energiesysteem zo belangrijk voor de RESsen?
Een efficiënt energiesysteem zorgt er voor dat nieuw te bouwen energieprojecten kunnen worden aangesloten tegen zo min mogelijk maatschappelijke kosten. Het Nationaal Programma Regionale Energie Strategie gaat uit van twee basisprincipes: (1) het bestaande elektriciteitsnet zo veel mogelijk benutten en (2) het afstemmen van vraag- en aanbod meenemen bij keuzes voor zoekgebieden. We moeten zoveel mogelijk voorkomen dat het net verzwaard wordt, terwijl er op een andere locatie voldoende capaciteit is. Ook willen we voorkomen dat er energieprojecten gerealiseerd worden, die vervolgens niet (maximaal) kunnen leveren door onvoldoende transportcapaciteit.
Welke voordelen brengt systeemefficiëntie met zich mee voor de vervolgfases van RESsen?
Door slim om te gaan met het energiesysteem bespaar je kosten voor het verzwaren van het net, bespaar je ruimte, en versnel je de ontwikkeling van energieprojecten. Netbeheer Nederland berekende dat op een investering van 2,4 miljard euro voor verzwaring, tot 60% kan worden bespaard door systeemefficiëntie. Ook kan 370 voetbalvelden aan ruimte in de ondergrond worden bespaard. Daarnaast vergt verzwaring van het net ook tijd, net zoals de bouw van nieuwe elektriciteitsstations. Met systeemefficiëntie is dit wellicht niet meer noodzakelijk.