Die stikstofproblemen, daar zijn we voorlopig nog niet vanaf. Een groot aantal van onze natuurgebieden is overbelast en dat is slecht voor de biodiversiteit. Natuurherstel duurt jaren, dus is het niet gewoon tijd om die uitstoot bij gebiedsontwikkeling te beperken?
Dave Alberts van Over Morgen en Werner Altenaar van Marxman Advocaten vinden van wel. In een serie conversaties laten ze wat proefballonnetjes op, die ze ook nog eens zelf beoordelen. Zelfkritiek wordt daarbij niet geschuwd. Vandaag het idee ‘Het elektrificeren van de bouw’.
Werner Altenaar is advocaat bestuursrecht bij Marxman Advocaten.
Dave: Werner, de bouw ligt stil. Dit jaar 28.000 woningen minder dan gepland. Allemaal omdat ze tijdens het bouwen veel diesel gebruiken. Kan dat niet anders? Laten we die bouw eens elektrificeren.
Werner: Ja Dave, laten we daar eens mee beginnen. Letterlijk het bouwen duurzaam laten beginnen. Maar waar is volgens jou die winst dan te behalen? Lijkt me niet eenvoudig een heel bouwproces op elektriciteit te laten verlopen.
Dave: Eenvoudig niet, maar wel mogelijk. Even wat achtergrondinformatie: De stikstof bij de bouw komt vrij door verbrandingsprocessen. Het gaat dan om zwaar en licht bouwverkeer, maar ook om het gebruik van machines. Je moet denken aan pompen, heistellingen, pannenliften, kranen en shovels. De mate van uitstoot wordt bepaald door het type machine, maar ook door de duur van het gebruik en het gebruikt vermogen.
Werner: Juridisch gezien wordt bij gebiedsontwikkeling de stikstofuitstoot in twee fases gemeten. De eerste is de bouwfase waarbij je te maken hebt met het vrachtverkeer en de materialen. Dat veroorzaakt inderdaad een gedeelte van de stikstofuitstoot.
De tweede fase is de exploitatiefase waarbij door het gebruik van het gebied stikstof vrijkomt, bijvoorbeeld door verwarming van gebouwen en het generen van verkeer.
In beide fases komt stikstof vrij die meetelt voor de toegestane uitstoot. De uitstoot binnen deze fases mag je met elkaar compenseren. Om te berekenen hoeveel uitstoot plaatsvindt, kun je gebruik maken van de AERIUS-calculator. Dus als je het bouwen elektrificeert heb je meer ruimte voor uitstoot in de exploitatiefase. Goed idee dus, maar in hoeverre is het materieel überhaupt voor handen?
Dave: Hoopgevend om te zien hoeveel schoon materieel er al op de markt is. Wat dacht je van hybride betonmixers en autolaadkranen? De opbouwen van deze wagens draaien op accu-aangedreven elektromotoren. De auto zelf loopt op diesel, maar stilstaand neemt de elektromotor het over. Ook heb ik al gelezen over elektrische shovels en een elektrische minigraver.
Werner: Met dat soort materieel kun je de uitstoot tijdens de bouwfase serieus terugbrengen. Dat is interessant omdat bij bouw waarbij stikstofuitstoot in Natura-2000 gebieden te verwachten is een zogenoemde natuurbeschermingsvergunning moet worden aangevraagd. Door de bouw te elektrificeren, wordt de kans groter dat de vergunning verleend zal worden. Wel moet de aanvrager zich ervan bewust zijn dat hij gehouden is aan de vergunningsvoorwaarden. Doet hij dit niet, dan moet de overheid hiertegen handhavend optreden. Dat kan bijvoorbeeld met dwangsommen.
Dat betekent dat de aanvrager contractueel goed moet vastleggen dat de (onder)aannemer mede verantwoordelijk is voor de elektrificatie van de bouw om zo zijn eigen risico te beperken. Het is verstandig om in het contract op te nemen dat de (onder)aannemer opdraait voor dwangsommen of boetes als de (onder)aannemer niet voldoende elektrificeert. Hiermee heeft de aanvrager als het ware een stok om mee te slaan richting de (onder)aannemer. Wel vraag ik mij af of dit op korte termijn mogelijk is.
Dave: Mijn zorg is nog wel dat het moeilijk lijkt op korte termijn volledig over gaan op elektrisch. De potentiële oplossing blijft toch wel hangen op het zware materieel. In principe is alles mogelijk, maar zo lang diesel-gedreven-materieel vele malen goedkoper is, is een ‘full electric’ bouwproces voorlopig wel wat te hoog gegrepen. Ik blijf echter overtuigd dat de stikstofuitstoot in de bouwfase een stuk lager kan. Wat mij betreft elektrificeren we het lichte materieel en vervangen we de zware machines door moderne benzinevoertuigen.
Werner: Eens. Vervangend materieel zal niet beschikbaar zal voor alle projecten in heel Nederland. Het is dus niet reëel om te verwachten dat alle bouwers kunnen beschikken over genoeg elektrische voertuigen en materialen om de uitstoot in de bouwfase voldoende te verminderen en een natuurbeschermingsvergunning verleend te krijgen. Landelijk effect dus beperkt, maar wel interessant voor kleine projecten en als begin van een grotere beweging.
Reëel idee, maar biedt op korte termijn onvoldoende soelaas.
Score van het idee:
