Tijd om vooruit te blikken op de thema’s die ons dit jaar gaan bezighouden. Welke trends, verschuivingen, wet- en regelgeving verwachten we in 2023 voor de energietransitie, duurzame mobiliteit, voedseltransitie en gebiedsontwikkeling? Over Morgen-adviseurs werpen een blik in de glazen bol.
Ard Lammertink – Duurzame elektriciteit
‘Belemmeringen in netcongestie een belangrijke drijver om dingen anders te doen’
“In 2023 werken we aan het ‘Energiesysteem van de toekomst’. Een holarchisch decentraal energiesysteem waarin gestuurd wordt op een intelligente koppeling tussen het duurzaam opwekken van energie en het gebruik van energie. Door gebruik te maken van data- en flex-oplossingen ontstaat er meer systeemefficiëntie.
Werkende aan dit ‘Energiesysteem van de toekomst’ zullen we wel wat uitdagingen tegenkomen, op zowel technisch, financieel, organisatorisch als regulator vlak. De huidige netcongestiesituatie is op korte termijn een grote belemmering, maar tegelijkerijd ook de belangrijke driver om dingen anders, beter en sneller te doen. Bij Over Morgen zetten we in op een ‘doe-’ en een ‘denk’-lijn. We zijn betrokken bij de ontwikkeling en realisatie van projecten die integraal onderdeel uitmaken van het ‘Energiesysteem van de toekomst’. Daarnaast geven we vanuit meer strategische rollen urgentie, inhoud en sturing aan de invulling van het proces dat nodig is om het systeem te realiseren.”
Martijn van Lier – Duurzame warmte
‘Gestuwd door wet- en regelgeving zetten we grote stappen op het gebied van warmte in de gebouwde omgeving’
“Het wordt een spannend jaar op het gebied van warmte in de gebouwde omgeving. Het Ministerie van EZK zal in de nieuwe Wet Collectieve Warmte meer vorm en inhoud gaan geven aan het voornemen om warmtenetten in publiek eigendom te laten vallen. Het Ministerie van BZK wil heel graag verduurzamingsmaatregelen voor VVE’s stimuleren door aan de ene kant besluitvorming te versoepelen en aan de andere kant meer te subsidiëren. Verder heeft eind 2022 de Raad van State advies uitgebracht over de nieuwe Wet Gemeentelijk Instrumentarium Warmtetransitie.
Kortom, op het gebied van wet- en regelgeving worden in 2023 grote stappen gezet om de warmtevoorziening van de gebouwde omgeving verder te verduurzamen. Over Morgen heeft zich al voorbereid op die stappen door het proces te volgen maar ook door vooruit te denken wat nodig is: gemeentelijke isolatieprogramma’s, ontwikkelprocessen en -regie voor warmtenetten, CO2-sturing voor woningcorporaties en algemene (beleids)ondersteuning voor regio’s.”
Jan van ’t Hek – Circulair bouwen
‘Businesscases voor biobased en circulaire bouwconcepten moeten snel concurrerend worden’
“Het komende jaar verwachten we nog meer aandacht voor circulaire bouw- en gebiedsontwikkeling. We zijn binnen dit thema op allerlei fronten actief, zowel op het versnellen van biobased initiatieven in Zuid-Holland als het stimuleren van industrieel en conceptueel bouwen in de Groene Metropoolregio en de City Deal. Aandacht voor dit thema is belangrijker dan ooit met enerzijds het versnellen van de woningbouwopgave en anderzijds het reduceren van de milieudruk van de woningbouw.
Er is een grote behoefte aan Paris-Proof oplossingen, waarbij het belangrijk is dat de businesscases voor biobased en circulaire bouwconcepten versneld concurrerend worden ten opzichte van conventionele bouw, onder meer door een Europese CO2-heffing op materialen. Doordat die CO2-heffing waarschijnlijk nog een aantal jaren op zich laat wachten zullen Rijksoverheid, provincies en gemeenten nu al aan de slag moeten om via andere wegen deze nieuwe bouweconomie te stimuleren met een integrale ketenaanpak. Dat vraagt om het slim omgaan met de huidige grondstoffen in bestaande bebouwing, maar ook om het telen van gewassen, produceren van materialen en de industriële fabricage van nieuwe woningen. Een enorme opgave dus, maar er zijn gelukkig al genoeg partijen die laten zien dat het mogelijk is.”
Lara Sibbing – Voedseltransitie
‘Naar een landbouw van de toekomst en een gezonde voedselomgeving’
“2023 belooft een cruciaal jaar te worden voor de transitie naar gezonder en duurzamer voedsel. Boeren kijken uit naar het landbouwakkoord dat binnenkort verwacht wordt en eindelijk duidelijkheid moet geven over de landbouw van de toekomst en de weg daar naar toe. Provincies krijgen met de verkiezingen de kans prioriteiten te stellen en echt werk te gaan maken van een boer-tot-bord aanpak, kortere voedselketens en duurzame landbouw. Gemeenten lijken hun rol in de voedseltransitie steeds meer te vinden; ze geven het goede voorbeeld door plantaardig de norm te maken, ze planten meer eetbaar groen aan en ze maken het makkelijker voor boeren om hun producten lokaal af te zetten. Maar de grootste belofte voor gemeenten is misschien wel dat zij komend jaar meer juridische instrumenten zouden kunnen krijgen van het Rijk om de ongezonde voedselomgeving aan te pakken en gezond de makkelijke keuze te maken voor hun inwoners.
De voedseltransitie is geen makkelijke en is er zeker niet één die morgen gerealiseerd is. Maar bij Over Morgen zien we dat deze transitie hard nodig is. In 2023 zetten we ons daarom 200% in om overheden, organisaties, en bedrijven te helpen hun rol en aanpak voor de voedseltransitie te bepalen.”
Marnix Brongers – Duurzame buitengebieden
‘Tijd voor integrale en gebiedsgerichte afwegingen’
“Nederland bleek toch niet af. In 2023 wordt daarom overal in Nederland weer ruimtelijk gepuzzeld. Op zoek naar antwoorden op de vraag welke ontwikkelingen nodig zijn om onze ambities en dromen waar te maken en waar we die ontwikkelingen het beste kunnen realiseren. Grote vraagstukken zoals ontwikkeling van het landelijk gebied, de woningbouw en de energievoorziening moeten we daarom niet los van elkaar bezien, maar juist in samenhang. Door Integrale en gebiedsgerichte afwegingen te maken. Waarin bodem- en watersysteem leidend zijn, maar ook energie-infrastructuur als een ordenend principe gelden.
Kortom, ruimtelijke ordening voor het landelijk gebied is terug van weggeweest.
Gelukkig beschikken we bij Arcadis en Over Morgen samen over de proceskunst om samen met belanghebbenden zorgvuldige scenario’s uit te werken, de onderzoekskracht om deze scenario’s gedegen te onderbouwen en de kracht om deze inspirerende toekomstperspectieven te verbeelden.2023 is het jaar waarin belangrijke keuzes worden voorbereid over de toekomst van het landelijk gebied. Daar willen we bij zijn, want we vinden het landelijk gebied te waardevol om aan de zijlijn te staan.”
Stijn Rutgers – Duurzame mobiliteit
‘Focus op de doorontwikkeling van elektrisch vervoer en de juiste kaders voor deelmobiliteit’
“Het nieuwe jaar staat voor Duurzame Mobiliteit in het teken van doorontwikkeling van elektrisch vervoer en laadinfra, en de groei van deelmobiliteit. In de wereld van EV en laadinfra ontstaat er steeds meer aandacht voor de elektrificatie van logistieke voertuigen. Door de invoering van Zero-Emissie Zones moeten bedrijven en overheden zich voorbereiden op elektrificatie. Bedrijven vragen steeds vaker hoe ze hun wagenpark elektrificeren en op welke manier ze hun eigen laadinfra kunnen regelen. Voor overheden geldt dat er gezocht wordt naar mogelijkheden om het laadnetwerk in te richten op logistieke voertuigen, naast de bestaande gebruikersgroep van personenvoertuigen. Natuurlijk blijven we ook in 2023 een belangrijke adviseur op het gebied van laadinfra voor personenvoertuigen.
Ook in de wereld van deelmobiliteit en duurzame mobiliteit in gebiedsontwikkelingen zijn volop ontwikkelingen gaande. Gemeenten zoeken naar de juiste manier om om te gaan met deelmobiliteit zoals fietsen en scooters. Wij adviseren gemeenten hierbij en helpen de juiste kaders te stellen en de positieve impact zo groot mogelijk te maken. Bij gebiedsontwikkelingen ondersteunen we ontwikkelaars in het duurzaam bereikbaar maken van het gebied. We kijken naar kansen voor autoluwe zones, lage parkeernormen en een goede implementatie van deelmobiliteit en MaaS.”
Ruben Visser – Stedelijke gebiedsontwikkeling
‘Vernieuwende oplossingen en allianties voor uitvoeringskracht in gebiedsontwikkeling’
“De uitdaging in stedelijke gebiedsontwikkeling is onverminderd groot. Een miljoen woningen, nieuwe bedrijfslocaties, verzwaring van het elektriciteitsnet, klimaatadaptieve en natuurinclusieve oplossingen, circulair en biobased bouwen, duurzaam mobiliteitssysteem.. zomaar een greep uit wat ons te wachten staat. En dit participatief organiseren en snel een beetje.
Gebiedsontwikkeling roept om uitvoeringskracht. Niet ‘oogkleppen op en gaan’, maar juist vernieuwende oplossingen ontwikkelen en die breed toepassen, leren van elkaar, slim koppelen van geldstromen, inzet van talent, besluitvormingskracht en eenvoud brengen in complexiteit. En last but not least: energiek samenwerken. Gebiedsontwikkeling is de kunst van het verbinden. Maar dan wel verbinden met aanpak en visie. De gebiedsontwikkeling van Over Morgen is duurzaam, integraal en mensgericht. Hierbij werken we vanuit ons hart, met frisse blik, veel energie en daadkracht. Laten we er samen voor gaan in 2023.”
