De bodem staat onder druk. Het is er al overvol en de komende dertig jaar zorgen vier ingrijpende ontwikkelingen voor nóg meer impact, met grote gevolgen. Adviesbureau Over Morgen stelt dat we onze leefwereld alleen duurzaam kunnen inrichten en rampen kunnen voorkomen als wij allen aandacht hebben voor de boven én de ondergrond.
Bij het duurzaam inrichten van onze leefwereld houden we nu nog te weinig rekening met de ondergrond. Het intensieve gebruik van de ondergrond heeft veel impact. Zaak dus om hier verstandig mee om te gaan. Naast de bestaande wirwar onder de grond vragen vier ingrijpende ontwikkelingen de aankomende dertig jaar nóg meer ruimte in de ondergrond.
Spannend en ingewikkeld
Ten eerste moeten we nog beter op onze bodem passen door de transitie naar een duurzaam energiesysteem. ‘De komende 30 jaar moet op zorgvuldige wijze plek worden gemaakt voor nieuwe energiebronnen, nieuwe infrastructuur en opslagmogelijkheden. Dat wordt ontzettend spannend en ingewikkeld, maar we gaan het wel doen’, zegt Coen Bernoster, adviseur bij Over Morgen. Ook de klimaatverandering is van invloed op de bodem. Het is van belang dat we bij het inrichten van ons land beter rekening gaan houden met de natuurlijke kwaliteiten van de ondergrond. Dat vraagt om een nieuwe manier van werken. Ten derde geven de druk op steden en krimp in randgebieden uitdagingen en kansen, zowel boven- als ondergronds. Ten slotte zijn technologische ontwikkelingen van invloed op de bodem.
Maak de ondergrond zichtbaar
‘De bodem is nu te vaak het ondergeschoven kindje in ruimtelijke projecten. Voor veel bestuurders, politici en professionals die zich bezighouden met de inrichting van ons land is de ondergrond onbekend en onbemind. Om op een duurzame manier onze ruimte in te richten, is draagvlak nodig. Ook voor ingrepen in de ondergrond. Dat is een grote uitdaging. We moeten daarom de ondergrond zichtbaar maken, zodat een gemeenschappelijke basis ontstaat. Spiegel fysieke ingrepen in de ondergrond aan wensen, zorgen en behoeften bovengronds’, zegt Coen Bernoster. De technieken worden steeds beter om met databronnen inzicht te krijgen en daarop verder te bouwen. ‘Wat je wil, is een grote pot met data waar iedereen bij kan”, zegt Marloes van Kleef van Over Morgen. ‘Theoretisch zijn we daar al heel ver mee. Maar het lijkt erop alsof er eerst een ramp moet gebeuren voor er echt actie wordt ondernomen.’
De impact van een ruimtelijk project in de ondergrond kent een veel langere tijdshorizon dan bovengronds. Coen Bernoster: ‘Door te onderzoeken wat kan, moet en wat nodig is ontstaat een win-win situatie die beleidsmatig toegepast kan worden in de Omgevingswet. Het wordt de hoogste tijd om de ondergrond naar boven te laten komen.’
Lees de paper die onze collega’s Coen Bernoster, Co Verdaas en Marloes van Kleef schreven hier.
Een duurzame inrichting van onze leefwereld kan alleen als we aandacht hebben voor de boven- én ondergrond. Nu is de bodem te vaak het ondergeschoven kindje. Wij vinden dat er meer aandacht moet zijn in ruimtelijke projecten voor de bodem en de inrichting van de ondergrond. Hoe? Bekijk onze video’s over het thema #pasopdebodem op ons YouTube kanaal. #pasopdebodem