Volgend jaar is de nieuwe Omgevingswet écht van kracht. In 2019 heeft Over Morgen zich beziggehouden met het voorbereiden van gemeenten op de nieuwe wet, hoe er in de geest van de Omgevingswet samengewerkt moet worden met de samenleving. Ook hebben we geholpen met het opstellen van omgevingsvisies en omgevingsplannen. Hoe kijken we erop terug en wat staat gemeenten nog te doen in 2020? Ben jij al klaar voor de Omgevingswet?
Omgevingswet als katalysator voor anders werken
‘Er komt veel op de gemeenten af. En dan moeten ze ook nog met de nieuwe Omgevingswet aan de slag. Dit vraagt iets van hun kennis en werkprocessen, maar ook van bijvoorbeeld integraal werken’, vertelt Saskia Moolhuijzen. Zij begeleidt als adviseur veel gemeenten bij de implementatie van de Omgevingswet.
Gemeenten hebben een breed palet aan kerntaken waar dwars doorheen allerlei complexe vraagstukken lopen op thema’s zoals sociaal, economisch, duurzaamheid en ruimte. De complexiteit van de huidige opgaven, zoals de energietransitie en de transitie van de landbouw, vragen een andere manier van werken. Enerzijds is dat anders en integraal kijken naar onze leefomgeving, anderzijds vraagt dit ook echt anders werken binnen de gemeentelijke organisatie.
We hebben onder andere gemeente Montferland en gemeente Huizen hierbij geholpen. Dit doen we door samen met de gemeente een route uit te stippelen voor de implementatie van de wet. Bij het daadwerkelijk uitvoeren van dit plan gebruiken we graag ludieke middelen zoals het Over Morgen kerninstrumentenspel . Hierdoor ervaren de gemeenten in welke nieuwe instrumenten de huidige beleids- en visiedocumenten straks landen.
De Omgevingswet is een wet die de 21e eeuwse samenleving en de opgaven die daarbij horen goed kan faciliteren. Het is een vooruitstrevende wet waarvan de implementatie bij gemeenten veel aandacht en tijd kost.
Participatie voor een gedragen omgevingsvisie
Veel gemeenten zijn bezig met het opstellen van hun omgevingsvisie, maar hoe die visie eruit moet zien, staat niet in de Omgevingswet. Tjakko Dijk: ‘Het moeilijkste van het opstellen van een omgevingsvisie is om uit de sectorale groef te komen en integraal te denken.’ Tjakko adviseert en begeleidt verschillende gemeenten bij het opstellen van de omgevingsvisie.
Integraal denken en werken betekent voor ons dat de opgave buiten centraal staat. Professionals (binnen en buiten de gemeentelijke organisatie) werken met elkaar samen en maken een integrale afweging om tot een gezamenlijke visie of ontwikkelrichting te komen. Zo hielpen of helpen wij onder andere de gemeenten Lingewaard, Heemskerk, Zoetermeer, Leidschendam-Voorburg, Zuidplas, Katwijk, Rijnwaarden (opgegaan in Zevenaar), Rijssen-Holten en Rotterdam bij het opstellen van hun omgevingsvisie.
Omgevingsplan als nieuw kader
Naast de omgevingsvisie zijn de andere twee kerninstrumenten van de Omgevingswet het programma en het omgevingsplan. ‘Interessant is om de doorwerking van de visie naar het omgevingsplan te zien. Het omgevingsplan moet het juridische kader bieden om de ambities en ontwikkelrichtingen van de visie mogelijk te maken. Je hiervan goed bewust zijn is makkelijker dan het lijkt’, vertelt Astrid Benders. Astrid begeleidt gemeenten in het proces om te komen tot een omgevingsplan.
Er komt een flinke kluit werk op gemeenten af om naast de visie ook programma’s en omgevingsplannen op te stellen. De visie moet uiterlijk 1 januari 2024 gereed zijn en het omgevingsplan in 2029. Dus daarvoor is nog even tijd. Het is voor gemeenten wel belangrijk om nu al te ervaren hoe deze kerninstrumenten met elkaar samen hangen. Daarbij hebben wij onder andere gemeente Schiedam en gemeente Hellevoetsluis geholpen.
Klaar voor de Omgevingswet?
Hoe kunnen gemeenten zich het laatste jaar goed voorbereiden op de inwerkingtreding van de nieuwe Omgevingswet? Bekijk hiervoor ons aanbod ‘Klaar voor de Omgevingswet?’ Naast het begeleiden van de omgevingsvisie en het omgevingsplan, adviseren wij ook over competentie-ontwikkeling die de Omgevingswet van medewerkers vraagt.
Wil je weten wat Over Morgen kan betekenen voor jouw organisatie? Neem dan vrijblijvend contact op met Tjakko Dijk via tjakko.dijk@overmorgen.nl.