Participatie wordt ingezet om de samenleving te betrekken bij grote opgaven in de leefomgeving. Maar hoe voorkom je dat dit een eenmalig actie is die alleen maar allergie opwekt? Door blijvend te investeren in de relatie tussen overheid en samenleving. Adviseur participatie Tabitha Mann is stellig: ‘Gooi de participatieladder het raam uit en ga voor een toekomstbestendige oplossing.’
Wij geloven in een participatieve democratie waar iedereen die dat kan, verantwoordelijkheid neemt voor en actief bijdraagt aan zijn of haar eigen leven en omgeving. Alleen die leefomgeving is drastisch aan het veranderen. Gemeenten willen (beter) samenwerken met de samenleving om de leefomgeving op een manier in te richten die toekomstbestendig en duurzaam is.
De Omgevingswet helpt daarbij. Want één ding staat als paal boven water: de gemeente of breder de overheid kan niet alleen invulling geven aan grote opgaven zoals de energietransitie, de verandering naar een circulaire economie, het herstellen van de biodiversiteit of de aanpassing aan klimaatverandering die naast bijvoorbeeld mobiliteit, wonen en recreëren ook een claim leggen op de ruimte.
Participatieladder brengt ons niet verder
Te pas en te onpas wordt door bestuur, raad of gemeentelijke organisatie participatie genoemd als belangrijk item. Het heeft al menig mens de nodige allergie gegeven voor het woord participatie. Om de genoemde participatie concreet te maken wordt de participatieladder gebruikt. Met het idee dat participatie het doel heeft van informeren, adviseren tot en met co-creëren. De participatieladder is hiermee gemeengoed geworden. Alleen merk ik dat die ladder ons in de praktijk niet verder brengt. De treden redeneren vanuit eenmalige participatie-acties.
Participatie op bijvoorbeeld een omgevingsvisie, Transitievisie Warmte, omgevingsplan, RES, Duurzaamheidsprogramma, mobiliteitsplan, klimaatstresstest, Wijkuitvoeringsplan aardgasvrij, is in de participatieladder een eenmalige exercitie. Terwijl de relatie tussen overheid en samenleving op de thema’s niet stopt bij het moment dat zo’n document af is. Participatie moet daarom meer ingestoken worden vanuit het bouwen aan een goede en gelijkwaardige relatie.
Gelijkwaardigheid en samenwerking
We moeten komen tot gelijkwaardigheid in de zin dat de belangen, wensen en zorgen van de overheid en die van de samenleving even zwaar wegen. En een goede relatie betekent ook dat overheid en samenleving elkaar kennen en weten te vinden, de relatie wel tegen een stootje kan, maar vooral een relatie is waar we vanuit kan worden samengewerkt. Zodat we samen kunnen werken aan een leefomgeving die nu én in de toekomst fijn en gezond is om te wonen, werken en leven.
Ben jij het eens of oneens met het idee om de participatieladder uit het raam te gooien? Ik ben benieuwd naar jouw reactie en drink graag een digitaal kopje koffie of thee met je. Stuur je mij een berichtje naar tabitha.mann@overmorgen.nl?