De Regionale Energie Strategie waarmaken: daaraan werkt Over Morgen dagelijks in ruim een derde van de 30 regio’s. Rijk van Voskuilen is één van de collega’s die zich inzet om vanuit de regio Arnhem-Nijmegen en Noord-Veluwe op 1 juni 2020 een conceptbod te presenteren aan het Rijk. ‘De tijd van praten is voorbij, we gaan nu keihard aan de slag.’
‘Het is nu allemaal voor het echie’, zegt Collega Rijk van Voskuilen. Hij heeft het over de Regionale Energie Strategie, oftewel de RES. Na twee jaar plannenmakerij, is hij samen met een heel aantal collega’s van Over Morgen nu bezig om de RES nu echt richting uitvoering te brengen.
Enorme uitdaging
Over Morgen is betrokken bij ruim een derde van alle dertig RES regio’s in Nederland. Dat betekent voor de adviseurs vele avonden en middagen werken aan een gezamenlijk ontwerpproces met stakeholders. Vaak in de vorm van ‘ruimteateliers, waarin alle betrokkenen meedenken over zoekgebiedenvan zon en wind. Rijk: ‘Het is een enorme uitdaging om het straks ook echt voor elkaar te krijgen.’
Impact op de leefomgeving
Rijk vindt het een mooie uitdaging om zo veel mogelijk verschillende partijen mee te laten praten over de invulling van de RES. ‘We hebben studenten ingeschakeld en dat werkt waanzinnig. Eén van hen vindt windturbines prachtig om te zien in het landschap, terwijl we ook heel bewust tegenstanders aan het woord laten die natuurlijk een hele andere mening hebben.
Door vooraf duidelijk af te spreken dat we met wederzijds respect om tafel zitten, komen er in dialoog goede oplossingen tot stand.’ Ook zorgt Over Morgen ervoor dat er specialisten zijn betrokken bij de totstandkoming van de RES’sen. ‘We werken samen met mensen die deskundig zijn op het gebied van onder andere biodiversiteit, klimaatadaptatie en ecologie. Dat moet ook, want de keuzes die we maken, hebben direct impact op onze leefomgeving.’
Deadline komt dichterbij
Lang is vooral gesproken over de RES. Eerst was het vrij abstract, zoals je ziet bij het vormgeven van bijvoorbeeld omgevingsvisies, maar nu vormen zich langzaam de contouren. De tijd van praten is bijna voorbij, we gaan nu echt wat doen. Dat de deadline van 2030 nu langzaam dichterbij komt, zorgt ervoor dat we flink aan de slag moeten. Draagvlak creëren onder 800.000 inwoners vraagt om keuzes op systeemniveau.
De RES is eerst iets van de regio zelf, maar langzamerhand moeten we verbinding zoeken met andere regio’s. Als je besluit bij de grens van jouw regio een windpark te bouwen, dan is het slim om te kijken wat jouw buurregio gaat doen en dit vervolgens slim samen op te lossen. En er zijn bijvoorbeeld snelwegen die meerdere RES-regio’s doorkruisen, ook dan moet je gezamenlijk optrekken. In sommige regio’s hebben we ook nog te maken met de grens met Duitsland. Ook dat vraagt om een goede samenwerking.’ Dat maakt het niet makkelijker, wel uitdagender.
Bestuurlijke uitdaging
Hoe voorspoedig de vormgeving van de RES ook gaat, het is ook een flinke bestuurlijke uitdaging. Rijk: ‘Het vraagt nogal wat van bestuurders, want zij worden direct door hun achterban aangesproken op keuzes die zij maken. Het is dus zaak om hen tijdens het proces goed te informeren, zodat wethouders, raadsleden, heemraden gedeputeerden en statenleden straks de juiste keuzes maken.’
Rijk benadrukt dat dit proces behoorlijk onder druk staat. ‘De overheid zit er bovenop. Wordt de deadline niet gehaald, dan gaan provincies een belangrijkere rol spelen. Op 1 juni 2020 moet er in elke RES-regio een conceptbod op tafel liggen en daar ligt nu flinke druk op. We zijn nu in alle regio’s druk bezig met het maken van huiswerk om de deadline te halen. Die getallen over wind en zon op land moeten straks in een grote envelop richting de overheid en in maart 2021 moet elke RES klaar zijn. Een mooie uitdaging.’
Er is meer nodig
Rijk benadrukt dat de RES belangrijk is om de klimaatdoelen te halen, maar er is veel meer nodig. ‘De RES is niet het enige bepalende onderdeel van de energietransitie, daarin spelen ook bijvoorbeeld duurzame mobiliteit en energiebesparing een rol. Alle onderdelen tellen keihard mee. De tijd van praten is voorbij, we gaan keihard aan de slag.’
Dit interview is geschreven in het kader van onze campagne #waarmaken. Bekijk hier ook de video van een ruimte-atelier in de RES-regio Arnhem Nijmegen.