De afgelopen twee weken hebben we kennis mogen nemen van het energieakkoord en van de miljoenennota. Ik constateer dat beiden de nieuwe realiteit bevestigen en dat er mooie, duurzame kansen liggen voor onze “participatiesamenleving”.

De overheid heeft geen geld meer om haar burgers van de wieg tot het graf te verzorgen. Volgens koning Willem-Alexander verandert daardoor de klassieke verzorgingsstaat in een participatiesamenleving. Dit betekent dat wat mensen zelf kunnen organiseren, zij ook zelf moeten doen. Deze eigen verantwoordelijkheid via participatie lijkt een ander woord voor bezuinigen. Of schuilt er wel degelijk een nieuwe realiteit met nieuwe kansen achter deze term?

Nieuwe realiteit
Door de economische crisis is vooral de woningbouwmarkt in een nieuwe realiteit beland. Van een vraaggestuurde markt, waarin de woningmarkt elk woningaanbod opnam, naar een realiteit waarin de eindgebruiker centraal staat. Andere manieren van initiatieven ontplooien zijn nodig, waarbij ik constateer dat we al volop leven in een participatiesamenleving.

Bij Over Morgen hebben we al veel ervaring opgedaan met allerlei vormen van participatie en consumentgericht ontwikkelen zoals: PO’s, CPO’s, co-creatie en meer. Ik ben als jurist bij die ontwikkelingen betrokken door organisatievormen juridisch mogelijk te maken. Denk bijvoorbeeld aan de oprichting van een coöperatie voor de lokale opwekking van duurzame energie en het mogelijk maken van zonnepanelen op daken en velden.

Duurzame ruimtelijke ontwikkeling
Op dit moment ervaar ik vooral nieuwe opdrachten in duurzame ruimtelijke ontwikkeling. Ik vraag mij af welke impact de miljoenennota en het energieakkoord hebben op deze ontwikkeling.

Bedreigingen vanuit miljoenennota
De plannen uit de miljoenennota geven geen impuls aan woningbouwontwikkeling. Voor het herstel van de koopwoningmarkt is meer leencapaciteit nodig, maar dit willen en kunnen banken nog steeds niet. Tegelijkertijd worden huurwoningen – door de in te voeren beperking van de hypotheekrenteaftrek – voor een grotere groep interessant. Maar woningcorporatie kunnen niet meer investeren. Zij dragen fors bij aan de bezuinigingen door het betalen van de verhuurdersheffing.

Kansen vanuit energieakkoord
In het energieakkoord worden de omstandigheden voor corporaties verzacht door
€ 400 miljoen beschikbaar voor het verduurzamen van woningen. Tegelijkertijd is er een maatregel die participatie stimuleert in lokale en duurzame opwekking van energie. Concreet is het voor burgers mogelijk om 7,5 cent per Kwh op de elektriciteitsrekening te besparen op een bedrag van ca. 21 cent. De elektriciteitsrekening kan dus met 30% omlaag! Wat de burger daarvoor moet doen is participeren in een windmolen of een zonnecentrale (op bijvoorbeeld op het dak van een corporatie gebouw) in de buurt.

Bij Over Morgen benutten we deze kansen op verschillende manieren. Dat doen we voor de Haagse wijken, maar ook voor een private investeerder die een zonnepark wil realiseren en een gemeente die een windpark wil bestemmen.

Conclusie
In de miljoenennota wordt de (nieuwe) realiteit waarin we leven bevestigd en wordt een beroep gedaan op de participatiesamenleving. Voor mij is die term geen ander woord voor bezuinigen. Mijn ervaring is dat met name duurzame initiatieven alleen door participatie van burgers daadwerkelijk van de grond kunnen komen. In het energie-akkoord wordt die participatie(samenleving) beloond!

Gepubliceerd: 25-09-2013