De provincie Overijssel wil dat in 2023 20% van het energieverbruik afkomstig is van hernieuwbare bronnen. Om deze doelstelling te behalen, wil de provincie inzetten op elektriciteitsopwekking met hernieuwbare bronnen zoals wind- en zonne-energie. Het realiseren van deze bronnen vraagt voldoende capaciteit op het elektriciteitsnet van de netbeheerder om de elektriciteit te kunnen transporteren.
Op plekken in de provincie is de transportcapaciteit op dit moment echter onvoldoende. Dit wordt ook wel netschaarste genoemd. Flexibiliteitsoplossingen kunnen bijdragen aan een efficiëntere benutting van het elektriciteitsnet. Met een flexibiliteitsoplossing wordt de invoeding op momenten van netschaarste beperkt en verschoven naar momenten dat er geen netschaarste is. Nieuwe Energie Overijssel (NEO), bestaande uit een samenwerking van zeven partijen waaronder provincie Overijssel en Enexis, heeft Over Morgen en Encon gevraagd een haalbaarheidsonderzoekuit te voeren naar flexibiliteitsoplossingen voor het elektriciteitsnet.
Een casestudy naar twee locaties
Het onderzoek naar deze flexibiliteitsoplossingen is uitgevoerd op twee locaties in de provincie Overijssel: gemeente Twenterand en bedrijventerrein Hessenpoort in Zwolle. Op beide locaties is er sprake van netschaarste. Met een case studie kan locatie specifieke data worden gebruikt, dat van belang is aangezien de mogelijkheden voor flexibiliteitsoplossingen situatie afhankelijk zijn. Na afbakening van de cases zijn de flexibiliteitsoplossingen geconcretiseerd. De flexibiliteitsoplossingen die zijn onderzocht zijn: opslag van energie in batterijen, conversie van elektriciteit naar waterstof en vraagsturing waarmee het moment van de vraag van energie wordt afgestemd op het moment van aanbod uit hernieuwbare bronnen.
Technische analyse flexibiliteitsoplossingen
Voordat de technische analyse is uitgevoerd, zijn eerst in overleg met de opdrachtgever een aantal uitgangspunten geformuleerd. Deze uitgangspunten geven de kaders aan, bijvoorbeeld ‘kengetallen worden gebruikt voor de opzet van de businesscase’. Vervolgens zijn de volgende vijf stappen doorlopen:
- Verzamelen van informatie over de huidige situatie van het elektriciteitsnet;
- Inventariseren van de toekomstige ontwikkelingen op gebied van hernieuwbare energie en geplande netverzwaringen;
- Doorrekenen van de flexibiliteitsoplossingen aan de hand van een simulatiemodel;
- Uitrekenen van de business case voor elke flexibiliteitsoplossing.
- Vergelijken hoeveel hernieuwbare energie er bij het huidige transportvermogen opgewekt kan worden met en zonder flexibiliteitsoplossing.
Uit de technische analyse volgt dat flexibiliteitsoplossingen gedeeltelijk een alternatief kunnen zijn voor netuitbreidingen. Met name conversie naar waterstof lijkt hierin veelbelovend als flexibiliteitsoplossing op bedrijventerrein Hessenpoort.
Samenwerking noodzakelijk voor realisatie
Flexibiliteitsoplossingen vragen om de samenwerking tussen verschillende stakeholders. Ten eerste moeten ondernemers op het bedrijventerrein welwillend zijn om met flexibiliteitsoplossingen aan de slag te gaan. Om dit inzicht te verkrijgen, is er een enquête afgenomen onder ondernemers binnen de gemeente Twenterand. 36% van de bedrijven geeft aan bereid te zijn om vraagsturing toe te passen en maar liefst 92% is bereid om duurzame energie op te wekken. Door netschaarste is het nu niet mogelijk dat ondernemers ook daadwerkelijk duurzame energie kunnen opwekken.
Naast ondernemers moeten stakeholders, zoals de gemeente, netbeheerder en initiatiefnemers ook samen tot financiering van de flexibiliteitsoplossingen komen. Zij zullen met elkaar het gesprek aan moeten gaan over de mogelijkheden en verantwoordelijkheden. De resultaten van het haalbaarheidsonderzoek zijn aanleiding om dit gesprek tussen deze stakeholders te faciliteren. Ook geeft dit onderzoek aanleiding om concrete pilotprojecten met flexibiliteitsoplossingen te starten zodat er verder gewerkt kan worden aan het realiseren van projecten voor hernieuwbare energieopwekking en het behalen van klimaatdoelstellingen.
Wil je meer weten over dit project? Of ben je zelf in jouw regio ook actief op dit onderwerp en wil je een vergelijkbaar onderzoek starten? Neem contact op met Petra Ibrahim.