In mijn tijd als projectleider en gebiedscoördinator bij de gemeente Amsterdam werkte ik jaren aan het historische stadshart van onze hoofdstad. Wat doe je als de bewoners verdwijnen? Anders kijken, bergen zand verplaatsen en kansen grijpen.
De Amsterdamse binnenstad is eigenlijk een huiskamer met veel gasten die zich ook echt als gast gedragen. Maar ook met mensen die denken op bezoek te zijn in een pretpark waar de enige regel is dat je je ongeremd mag vermaken in coffeeshops, op straat en op de Wallen. Dat is leuk, want het levert veel geld op. Maar als buurtwinkels verdwijnen, huren stijgen en de overlast toeneemt, vervreemden de eigenlijke bewoners van Amsterdam- en andere stadscentra- zich van hun omgeving. Ze trekken zich terug uit de huiskamer, die vervolgens verschraalt.
Daar wilden we iets aan doen. We zijn samen met stakeholders op zoek gegaan naar de ruimtelijke kansen. Dat was erg leuk, want in de Amsterdamse binnenstad heb je te maken met hele diverse mensen: exploitanten van coffeeshops en raambordelen, een eigenaar van een pornobioscoop, bewoners, horecabazen, noem maar op.
Groeiende leegstand
Samen met hen zijn we straatvisies gaan opstellen. Een mooi voorbeeld is het Rokin. Die straat lag al jaren overhoop door het werken aan de metrolijn. Met de steeds hoger wordende bergen bouwzand verdween niet alleen letterlijk het uitzicht, maar ook het zicht van de ondernemers, vastgoedeigenaren en bewoners op betere tijden. Er was groeiende leegstand. Ze luidden de noodklok.
We gingen als gemeente met ze om tafel om te praten over het Rokin ná de werkzaamheden. Maar daarvoor was vertrouwen nodig dat de gemeente nog niet kreeg. De opeenvolgende vertragingen en het nog ontbrekende omgevingsmanagement (‘werkzaamheden voor de deur vormen nou eenmaal ondernemersrisico’) hadden veel kwaad bloed gezet. Voordat we gingen nadenken over de toekomst, investeerden we eerst in het beter schoonmaken van de straat en maakten winkels beter zichtbaar.
Nieuwe energie
Uiteindelijk ontstond een inspirerende straatvisie: het Rokin als stadsboulevard met allure. Geen visie van alleen de gemeente, maar (juist) ook van ondernemers en bewoners. We wilden nieuwe winkel- en horecaformules aantrekken, gebouwen verlevendigen en nieuwe doelgroepen aantrekken. De overheid investeerde daarbij in de openbare ruimte, de pandeigenaren in hun bezit. We benoemden vastgoed-sleutelprojecten en begeleidden die intensief naar een omgevingsvergunning, mits hun plannen ten dienste waren aan de omgeving. Zo ontstond nieuwe energie en krabbelde het Rokin op tot de succesvolle straat die het nu is.
Heldere keuzes maken
Tuurlijk, Amsterdam heeft veel aantrekkingskracht. Maar ook als het economisch tegenzit en die rij voor de huiskamerdeur wat minder lang is, is samen heldere keuzes maken belangrijk. Ook dan kun je bij elkaar kruipen, dromen vertalen naar ambities en die samen waarmaken. Door goed te kijken en luisteren, boven soms even boven het alledaagse te hangen maar er ook naar terug te keren. En door open te staan voor elkaars belangen en die als kans in te zetten. Om dan uiteindelijk door een opgeknapte binnenstad te lopen, waar de bergen zand zijn vervangen door genietende bezoekers.
In mijn nieuwe werk bij Over Morgen wil ik op nog veel meer plekken zorgen voor een leefbare, prettige leefomgeving voor iedereen. Hoe ziet jouw toekomstdroom voor de binnenstad eruit? Ik denk er graag met je over mee.