Te lang geleden studeerde ik in Kopenhagen. Ik wil mijn vrouw graag een keer laten zien waar ik destijds mijn tijd heb doorgebracht. Uiteraard levert ons weekendtripje ook inspiratie op voor mijn werk bij Over Morgen.
Kopenhagen was tijdens mijn studententijd in 2006 al hip & happening. Ik ben dus ook niet geheel verrast dat ik op internet zie dat (tijdelijke) herbestemming, placemaking en transformatie van gebieden in Kopenhagen aan de orde van de dag is. Naast mijn ambitie om het maximale uit deze korte vakantie te halen qua beleving, gaat mijn professionele hart hier ook sneller van kloppen. Want naast de kleine zeemeermin, Nyhavn met haar gekleurde huisjes, de vrijstad Christiania, Tivoli en natuurlijk de Copenhagen Business School, heb ik heel wat op mijn wensenlijstje gezet. Ik zet een paar leuke plekken in mijn telefoon en off we go.
Reffen: strategische placemaking
Aangekomen bij onze b&b huren we gelijk 2 fietsen. Wat opvalt in deze enorme fietsstad, is dat het in elke wijk waar we komen barst van de cafeetjes, koffiebarretjes en creatieve hippe winkeltjes. Alles om je weekend door te komen binnen handbereik. Maar goed, ik had niet voor niets mijn research gedaan, dus we fietsen richting Holmen en bezoeken Reffen. Dit is een ‘containerpark’ waar Streetfood-gastronomie en ondernemerschap, ambacht en cultuur, intimiteit en gemeenschap allemaal samen komen. Er is hier sprake van strategische placemaking.
Het hele gebied trekt zich op aan de populariteit van dit initiatief. Veel oude loodsen en gebouwtjes om het terrein heen hebben een (tijdelijke) nieuwe bestemming gevonden. Zo vind je er een enorme overdekte klimhal, restaurantjes, zijn er containerwoningen geplaatst aan de waterrand en zijn er een paar innovatieve bedrijfjes gevestigd. Veel Denen (jong en oud) weten de plek te vinden, mogelijk ook om even de stad te ontvluchten.
Onderweg naar Reffen komen we nog langs The Bridge Street Kitchen, gelegen in het verlengde van Nyhavn op het Greenlandic Trade Square. Vooral veel toeristen hier, maar desalniettemin een gezellig sfeertje. Ook hier zijn er zeecontainers geplaatst in allerlei kleuren. Ze bieden ruimte aan diverse streedfoodconcepten. Het eten smaakt er erg goed!
The White Kødby: geheel andere placemaking
De volgende dag bezoeken we onder andere het Meatpacking District – The White Kødby. Een plek met een omvangrijke historie in de vleesindustrie én veel nieuwe (met name) restaurantjes. Een totaal andere vorm van placemaking. Je hebt tenslotte al een bestaand pand. Dat heeft in dit geval al zo z’n charme, waardoor je qua inrichting alleen de noodzakelijke investeringen hoeft te doen. Qua beleving van het gebied is het echter een stuk ingewikkelder. De afstanden tussen de gevels zijn vrij groot en het gebied tussen de panden is bijna volledig geasfalteerd. Op een regenachtige dag oogt het dan ook vrij droevig, niets zeggend over de gezelligheid binnen. Een sterke programmering zorgt ervoor dat in de zomer ook dat deel tot leven komt.
Carlsbergfabriek, een succcesvolle transformatie
Onderweg komen we nog langs de Carlsbergfabriek. Menig biertje heb ik daar gedronken met mijn huisgenoten. Nu zoveel jaar later is een gedeelte van de panden gesloopt en zijn de pareltjes blijven staan. Tussen en in de panden luxe appartementen. Het merk Carlsberg heeft zijn plek in de Deense maatschappij verworven. Het vrijkomen van deze locatie had weinig placemaking nodig om te leiden tot een succesvolle transformatie. Ook hier veel restaurantjes. Kijk hier om een indruk te krijgen van deze prachtige gebiedsvernieuwing.
Placemaking op kleine schaal
We sluiten het weekend af met een etentje bij Gro Spiseri. Of het placemaking is, ja, op kleine schaal. Het dak van dit complex iets buiten het centrum is volledig omgetoverd tot een daktuin met een restaurant in een kas. Het eten is vooral afkomstig uit de tuin of van boeren uit de omgeving. De sfeer is geweldig en het restaurant wordt gevonden door Denen en toeristen. Wel even reserveren. Toch weer een nieuwe manier om mensen de gelegenheid te bieden om even het stadse leven te ontvluchten. Daarnaast helpt het om de gevolgen van extreme regenval en hitte te beperken en de beperkte ruimte in de stad goed te benutten.
Uniek in Europa
Wat me opvalt, is dat er binnen Kopenhagen op fietsafstand (max 15 minuten) van elkaar vele voorbeelden zijn van placemaking. Dat alleen al is volgens mij uniek in Europa en zo niet, dan hoor ik ze graag voor m’n volgende bestemming.
Ook de mate waarin horeca hierin een centrale rol vervult, verbaast me niet, maar dit wordt in Nederland vaak als ongewenst of onhaalbaar gezien. Dat komt door de vrees voor een gebrek aan marktpotentie en dus leegstand, door mogelijke overlast voor de buren, of door mogelijke concurrentievervalsing voor andere horecaondernemers in het gebied. Hoewel dit soms zo is, daag ik ondernemers en gemeentes regelmatig uit om de gok te nemen. Als er voldoende initiatiefnemers zijn, dan is er blijkbaar ook een markt. Denk ook aan de drie juweliers die bij elkaar in de straat zitten, zodat de consument weet dat hij voor z’n goud in die straat moet zijn. Het kan dus ook juist versterkend werken om meerdere dezelfde functies bij elkaar te plaatsen. Daarnaast kan de toestroom van bezoekers een enorme impuls geven aan een gebied, zowel in beleving, als in populariteit en daarmee ook de maatschappelijke en financiële waarde.
Ook in Nederland?
De prijzen liegen er niet om in Kopenhagen. Dat houdt zowel de Denen als de toeristen er echter niet weg. Ik ben nu al benieuwd wat Kopenhagen ons te bieden heeft over weer 12 jaar en waartoe deze initiatieven dan geleid hebben. Ik neem een hoop ideeën en indrukken mee naar mijn werk. Wie weet dat ik over een tijdje dezelfde blog typ over een plaats in Nederland.
Wil je ook zo’n geweldig plek creëren? Wil je een gebied in de kijker spelen, of wil je gewoon meer beleving in je wijk of stad? Bel dan met Corneel Jonkers. Hij denkt graag met je mee.
