Met de aanhoudende aantrekkingskracht van steden speuren ontwikkelaars en gemeenten in en rond de stad naar kansen voor gebiedsontwikkeling. Waar groengebieden van belang zijn voor klimaatadaptatie, opwekking van duurzame energie, landbouw en recreatie, komt de focus daarbij steeds meer te liggen op transformatie en herbestemming. De voormalige defensieterreinen verspreid over ons land vormen vaak buitenkansjes. Maar op deze terreinen liggen vaak ook wat addertjes onder het gras. Wat hier mogelijk onder de bodem ligt, vormt een belangrijk risico voor de gebiedsontwikkeling: niet gesprongen explosieven.
Niet betreden: defensieterrein
In de Tweede Wereldoorlog werden veel defensieterrein in gebruik genomen door de bezetter. Hiermee werden deze locaties automatisch doelwit van bombardementen van de geallieerden. Het kwam regelmatig voor dat bommen hun doel misten of niet afgingen. Deze niet gesprongen explosieven liggen nog in de grond en vormen een risico bij bodemingrepen. Voordat deze plaatsvinden is dan ook zorgvuldig onderzoek gewenst. Dit soort incidenten willen we tenslotte graag voorkomen: Man ligt urenlang op sissende granaat in achtertuin – NOS.nl.
Drie tips voor een veilige en haalbare gebiedsontwikkeling
Defensieterreinen zijn geweldige ontwikkellocaties, zo lang je de volgende drie regels maar in acht neemt.
- Bezint eer ge begint: Wees je bewust van de risico’s. Onderzoek wat er bekend is over bombardementen en gevechtshandelingen op de betreffende locatie. Maar ook of reeds uitgevoerde onderzoeken uitgevoerd zijn volgens de richtlijnen van nu.
- Zorg voor goede (financiële) afspraken: Leg aan de voorkant goed vast wat er bekend is ten tijde van het aangaan van de eerste overeenkomst. En wat te doen als er niet gesprongen explosieven gevonden worden. Maar leg vooral ook vast wie opdraait voor de kosten. Er zijn weliswaar landelijke regelingen voor financiering, maar die dekken niet alle kosten.
- Start op tijd met onderzoek: Wanneer er een kans is op niet gesprongen explosieven, belemmert dat alle bodemingrepen. Dat geldt dus ook voor tijdelijke activiteiten op het terrein. Het is zaak zo snel mogelijk terreinen vrij te spelen. Dat gaat in stappen. Na deskresearch volgt de magnetische detectie in het veld. Levert dit onvoldoende uitsluitsel (bijv. door verstorende verharding of bodemvervuiling) is gerichte benadering noodzakelijk. Afgraven dus. Voor je het weet is je beoogde woongebied voor langere tijd een ontgrondingslocatie.
Een duurzame inrichting van onze leefwereld kan alleen als we aandacht hebben voor de boven- én ondergrond. Nu is de bodem te vaak het ondergeschoven kindje. Wij vinden dat er meer aandacht moet zijn in ruimtelijke projecten voor de bodem en de inrichting van de ondergrond. Hoe? Bekijk onze video’s over het thema #pasopdebodem op ons YouTube kanaal. #pasopdebodem