Hoe betrek je de samenleving op een goede manier bij je planvorming en besluitvorming in de fysieke leefomgeving? Het is altijd zoeken in welke fase je dit doet, wie je dan betrekt en hoe je ervoor zorgt dat de zogenoemde ‘zwijgende meerderheid’ een stem krijgt. Een kant en klare aanpak is er niet. Participatie is een zakelijke, maar leuke bedoening. Collega Tjakko Dijk adviseert veel gemeenten over participatie. In deze blog vertelt hij hierover.
Worstelen met inwoners
Ik ervaar een worsteling bij veel gemeenten bij het opstellen van een omgevingsvisie. Het betrekken van de samenleving wordt vaak toch als een belemmering gezien. Niet alleen door ‘stel, ze willen iets anders dan wij voorzien hebben’, vooral ook door de onzekerheid hoe ze te benaderen en te betrekken. De Omgevingswet die meer loslaten en meer ruimte voor maatschappelijk initiatief uitademt, voedt die onzekerheid wellicht onbedoeld nog meer.
Loslaten kan niet zonder kaders!
In mijn ogen liggen er vooral kansen. En laat ik een onzekerheid direct wegnemen: loslaten kan niet zonder kaders! De samenleving meer aan het woord laten wil niet direct zeggen dat dan alles maar kan. Er zullen altijd bepaalde waarden en kwaliteiten zijn in een gebied waar aan moet worden voldaan. Naast de wettelijke kaders natuurlijk.
Niet vrijblijvend
Maar daarbinnen kan het geen kwaad wat meer ruimte te geven. Bepaal die waarden en kwaliteiten samen met de samenleving. Daarmee creëer je de randvoorwaarden samen met de samenleving die er daarna ook rekening mee kan en moet houden. Het woordje ‘moet’ in de laatste zin spreken we echter te weinig uit. Het is niet vrijblijvend!
Gezamenlijk de condities creëren
Participatie is geen speeltuin waar je lekker je ideeën kan spuien en vervolgens kan klagen over iets dat niet wordt toegestaan door de gemeente. Gezamenlijk de randvoorwaarden creëren is ook gezamenlijk de condities voor loslaten creëren. Daar moet iedereen zich aan houden. Het is dus niet vrijblijvend. Wat dat betreft mag in mijn ogen participatie echt zakelijker benaderd worden.
Zakelijk, maar wel leuk zakelijk!
Dus, creëer met de samenleving de randvoorwaarden en condities waarbinnen kan worden losgelaten. Vanuit dat vertrekpunt kan je best wat strenger voor participanten zijn, want zakelijker in ieder geval. Wat dat betreft is participatie gewoon een zakelijke activiteit, maar dan wel echt leuk zakelijk! En zeg nou zelf: dat nodigt toch juist uit om het samen te doen?