Zes jaar lang fietste ik elke dag naar mijn middelbare school door de Breestraat in Leiden. Dan kwam ik langs een van de lelijkste gebouwen van de stad: de sociëteit van Minerva. Een gebouw dat totaal niet past in de historische binnenstad van Leiden en bovendien stonk naar schraal bier en dronken studenten die pas naar buiten kwamen als de stad langzamerhand op gang kwam. Het is een lelijk gebouw, maar ook een plek waar door de gebruikers legendarische avonden werden beleefd. Avonden waar ze de rest van hun leven aan terug denken en nostalgisch over zijn.
In de planologie kijken wij altijd hoe we de ruimte nog beter, leuker, mooier kunnen inrichten. Zo vaak ben ik daardoor gefocust op de lelijkheid van panden en wijken. Denk aan de karakterloze Vinex wijken. Of de in verval rakende naoorlogse buurten. Om het maar niet te hebben over de zielloze bedrijventerrein waar leegstand aan de orde van de dag is. Is het je wel eens opgevallen dat zombiefilms zich daar vaak afspelen?
Maar uiteindelijk wordt de schoonheid van een gebouw veel meer bepaald door het gebruik ervan, en niet zozeer door de architectonische vormen. De lelijke flats en kantoorgebouwen uit de jaren ‘80, vormen nu een gewild decor voor techno- en deephousefeestjes. De gevangenis aan het Wolvenplein in Utrecht is nu ineens een plek waar je wél naar toe wilt.
Vorige week was ik weer in Leiden en de hele Breestraat is op de schop. Heel veel gebouwen zijn gesloopt en worden vervangen door iets nieuws. Alleen de sociëteit blijft staan. Het gebouw blijkt iconisch te zijn voor de bouwstroom brutalisme. Een architectonische stroom die gekenmerkt wordt door brute vormen, beton, staal en grof geweld. Toen ik door de straat fietste, merkte ik een soort Stockholmsyndroom bij mezelf. Ik ben van het gebouw gaan houden en het is iconisch geworden voor mijn Breestraat. Ik moet er niet aan denken dat het ooit zal verdwijnen.
Deze blog van Gijs van der Poel en Mirte van der Vliet is voorgedragen in de radio uitzending over Gebiedsvernieuwing van Over Morgen bij New Business Radio. Luister Gijs terug:
De complete uitzending beluister je hier.