Om Nederland klimaatbestendig te maken, is vergroening een belangrijke maatregel. Klimaatadaptatie kan een enorme impuls geven aan biodiversiteit. Je hoeft niet de precieze ins en outs te weten van groen en biodiversiteit. Wel is het belangrijk om een aantal ontwikkelingen en aandachtspunten mee te nemen als je aan de slag gaat met klimaatadaptatie en biodiversiteit.
Over Morgen’s klimaatadept Maarten Verkerk deelt daarom graag drie recente inzichten op dit snijvlak:
Groen verdwijnt als je er niet op stuurt
Meten is weten. Koelemeijer (PBL) en Giezen (UvA) analyseerden in RO magazine de afname van groen in Zaanstad in de periode 2003 t/m 2016. In die periode is het oppervlak aan groen 20 procent afgenomen.
“Ruwweg de helft van de afname van groen betreft relatief grote clusters. Op die plaatsen is in de betreffende periode gebouwd, ten koste van binnenstedelijk groen. De andere helft betreft afname van groen in kleine clusters of individuele pixels. Dit wijst op het toenemen van verhard oppervlak (bestrating) zonder dat er sprake is van nieuwbouw.”
Het toenemen van verharding en verdwijnen van groen is dus niet iets van heel lang geleden, maar gebeurt ook nu nog. Met de huidige strategie om de woningnood binnen de rode contour op te lossen, moeten we proberen de beperkte ruimte meervoudig te gebruiken. Met integrale gebiedsontwikkeling is dat te doen.
Investeren in openbaar groen stimuleert privaat groen
Grofweg de helft van de binnenstedelijke ruimte is in publieke handen; de andere helft is in private handen. Veel gemeenten zoeken bij vergroening naar de juiste balans: wat kan ik zelf in de openbare ruimte doen en hoe verleid ik inwoners en bedrijven?
Daarom is dit inzicht uit het artikel uit De Groene Amsterdammer ‘Een tuin is een aanval’ interessant: ‘Wat wel van invloed lijkt, is de hoeveelheid openbaar groen in de buurt. […] In buurten waar weinig groen is, zijn tuinen ook vaak verhard. In groene buurten zijn mensen daarentegen sneller geneigd om te kiezen voor groene tuinen. Blijkbaar nemen mensen hun omgeving als referentiepunt voor hun eigen tuinkeuzes.’
Zou het zo kunnen zijn dat een investering in openbaar groen, ook meteen een investering in privaat groen is? Dan zou je euro zich twee keer kunnen uitbetalen, wat de businesscase voor groen in een ander daglicht zet. Een onderzoek waard! Ga nu niet zitten wachten: geef als gemeente het goede voorbeeld voordat je groen gedrag vraagt van je inwoners en bedrijven.
Niet al het groen is goed voor de biodiversiteit
Groen zorgt voor verkoeling, vult het grondwater aan en het heeft een positief effect op onze gezondheid. Maar hoe goed bedoeld ook: niet alle groenstroken, bloemen en bijenhotels dragen bij aan de biodiversiteit.
Het introduceren van ongewenste exoten en het stimuleren van de honingbij in plaats van de wilde bij zijn hier voorbeelden van. Gelukkig is er veel kennis over welke planten je wel en niet moet inzaaien en hoe je moet maaien. Specifiek voor bedrijventerreinen is er sinds kort een handige brochure voor biodiversiteit op bedrijventerreinen. De kennis vindt op veel plekken nog moeilijk zijn weg naar overheden en groenaannemers. Hier is nog veel biodiversiteitswinst te behalen.
Klimaatadaptatie en biodiversiteit bij Over Morgen
Bij Over Morgen werken wij samen met onze opdrachtgevers aan een duurzame leefomgeving. Klimaatadaptatie en biodiversiteit pakken wij in samenhang op met opgaven als duurzame mobiliteit en de energietransitie. Je kunt ons inzetten voor gebiedsprogramma’s, klimaatdialogen, uitvoeringsagenda’s en integrale duurzame gebiedsontwikkeling. Kijk bijvoorbeeld hoe we dat doen in Maassluis, Beesel en Antwerpen.
Wil je hier meer over weten? Neem contact op met Maarten Verkerk.
Dit is de eerste in serie blogs over biodiversiteit, in aanloop naar de Dag van de Biodiversiteit op vrijdag 22 mei 2020. #wereldbiodiversiteitsdag
