Er is een stille revolutie gaande in de Nederlandse ruimtelijke ordening. Plannen worden meer integraal en flexibel en initiatieven vanuit de samenleving krijgen steeds meer kans. Ambtenaren worden klaargestoomd om deze revolutie vorm te geven. Het denken in de geest van de Omgevingswet vraagt immers om een ambtenaar nieuwe stijl; vanuit een open houding zoeken naar een gemeenschappelijk belang. Nu is het tijd voor de volgende stap. Raadsleden en inwoners, grijp je kans!
Ambtenarenfeest
Tijdens het klantcafé van Over Morgen op 13 oktober kwam naar voren dat de meeste ambtenaren en bestuurders zich zorgen maken over de rol van de gemeenteraad. De Omgevingswet geeft gemeenten immers meer afwegingsruimte. De raad stelt vooral de kaders vast voor ontwikkelingen in onze fysieke leefomgeving. Het risico bestaat dat de raad zich te veel verliest in details, om zo grip te houden op de ontwikkelingen in hun gemeente, terwijl zij zich moet richten op de hoofdlijnen. Oftewel: “Zodra er een tranen trekkende burger komt inspreken, draait de raad mee”. Je kan het echter ook anders zien: eindelijk kan de politiek haar rol pakken. De deelnemers aan het klantcafé zien het belang van een betrokken bestuur ook; “Ga nu ook aan de slag met college & raad, de nieuwe Omgevingswet is nu vooral een ambtenarenfeestje” en “Ik ben als ambtenaar intermediair tussen ambtenaren en het (politiek) bestuur. Die relatie is van wezenlijk belang voor een goede uitwerking van de omgevingsvisie.” Betrek de gemeenteraad dus vanaf het begin bij de omgevingsvisie in plaats van alleen achteraf laten toetsen aan eigen kaderstelling.
Denk vanuit kansen
Tijdens het klantcafé was Het Honigcomplex in Nijmegen één van de praktijkvoorbeelden. Dit complex is tijdelijk bestemd voor cultureel ondernemerschap. Brouwerij Oersoep is een bruisend voorbeeld van dit ondernemerschap binnen het Honig complex. De raad moet nu de kans grijpen om ondernemers die er tijdelijk zitten, ook in te passen in de oorspronkelijke en daarmee toekomstige woonbestemming. De nieuwe Omgevingswet biedt hiervoor kansen en kan juist daardoor het ‘klein ondernemerschap’ in Nederland vooruit helpen. Een deelnemer van de gemeente Nijmegen geeft aan dat we ruimte kunnen creëren voor veranderingen door bijvoorbeeld het traject TAG (’tijdelijk anders gebruiken’) goed te benutten. “Bij deze TAG projecten kijken we kritisch naar de gemeentelijke regels. Wat is de bedoeling in de geest van de nieuwe Omgevingswet, hoe kunnen we veranderingen daadwerkelijk realiseren?” Dit denken in de geest van de Omgevingswet vraagt een andere dynamiek, namelijk van buiten naar binnen denken. Ons advies? Begin daarbij altijd met de volgende vragen: “Waar doen we dit voor, waarom maken we een plan en wat levert het op?” Politieke richting vanuit het bestuur helpt daarbij. Ook de herontwikkeling van het Havenkwartier in Deventer is daar een mooi voorbeeld van. Vanuit het bestuur zijn er aan de voorkant duidelijke richtlijnen meegegeven, is er ruimte gegeven in de regels en zijn nieuwe initiatieven ontvangen vanuit de gedachte “ja, mits…” in plaats van “nee, tenzij…”. Kortom; denk vanuit kansen en vanuit het belang van de fysieke leefomgeving.
Hoe pakken we dit verder aan? Raadsleden zijn zich steeds meer bewust van de kansen die de Omgevingswet in de praktijk biedt. Maar is er meer nodig dan bewustzijn, zoals richting, koers en durf. Wil jij deze ruimtelijke revolutie mede vormgeven? Begin 2017 organiseren we een nieuwe ontmoeting over de Omgevingswet: tussen ambtenaren, bestuurders, raadsleden én inwoners. We willen niet zonder jou verder, daar moet je dus bij zijn!
Paul en Saskia organiseerden samen het klantcafé Omgevingswet. Beide werken ze aan projecten die een directe relatie hebben met de komst van de Omgevingswet. Tijdens deze projecten merkten ze dat het zonde is om kennis over de Omgevingswet niet te ontsluiten, elke overheid krijgt immers met deze transitie te maken. Paul en Saskia raakten tijdens deze middag geïnspireerd door de verhalen uit de zaal en schreven op basis van hun nieuwe inzichten deze blog.