Het succes van de Burgermeester Academie is zelfs onze zuiderburen niet ontgaan! Naar aanleiding van het congres Best of Burgermeester Academie zijn we in contact gekomen met Flora vzw, een Belgisch expertisenetwerk dat momenteel onderzoek doet naar de vraag hoe overheidsbeleid burgerinitiatieven kan ondersteunen. Op 7 november jl. was ik samen met collega Jeroen Roeloffzen namens de Burgermeester Academie in Brussel aanwezig op de Bazaar Co-creatief.

Tijdens dit event brachten bijna 100 pioniers van burgerinitiatieven met elkaar in kaart hoe beleid hen remt of stimuleert en hoe beleid verbeterd kan worden. Wij zijn gevraagd te vertellen over hoe de Burgermeester Academie zich in Nederland inzet om de noodzakelijke beleidstransitie mogelijk te maken.

Theorie: balans tussen diversiteit en efficiëntie
In theorie is het simpel. We moeten toewerken naar een samenleving met een goede balans tussen diversiteit en efficiëntie. Vergelijk het met bosbouw: je kunt snel en efficiënt hout oogsten in een bos waar bomen van één soort in gestructureerde rijen zijn aangeplant. Maar zo’n bos is erg kwetsbaar: uitbraak van een voor die soort gevaarlijke schimmel zal het hele bos aantasten. Daarom is het belangrijk dat een bos niet alleen is ingericht op efficiëntie maar dat er ook een bepaalde mate van (bio)diversiteit is. Uitbraak van een schimmel zal dan minder schade aanbrengen. Bij een teveel aan biodiversiteit (denk aan oerwouden) wordt oogsten echter weer erg lastig. Een balans tussen diversiteit en efficiëntie is belangrijk voor het goed functioneren van complexe systemen.

 

 

 

 

 

 

 
Vertaald naar het maatschappelijk veld betekent dit dat we enerzijds procedures nodig hebben voor een bepaalde mate van efficiëntie. Anderzijds hebben we diversiteit nodig zodat bij crises verschillende oplossingen voorhanden zijn en het systeem niet wordt lamgeslagen. Procedures vinden we heel duidelijk terug bij grote organisaties als overheden, banken en verzekeraars die daardoor goed zijn in reproductie. Diversiteit vinden we bijvoorbeeld terug bij burgerinitiatieven. Die zijn allemaal anders. Ze zijn vaak niet gebonden aan procedures en zijn daardoor vaak innovatief.

Praktijk: crisis door onbalans
Het is al vijf jaar crisis. We voelen dat het systeem van onze maatschappij momenteel niet in balans is. Grote organisaties zijn door hun procedures en door de afstand tot ‘de burger’ niet meer in staat goede oplossingen te bedenken. Ondertussen hebben vernieuwende initiatieven van onderaf wel oplossingen voor de vraagstukken waarvoor we nu staan. Maar deze initiatieven worden vaak – bedoeld of onbedoeld – tegengewerkt door de doorwrochte procedures van grote organisaties en kunnen daardoor onvoldoende voor structurele verandering zorgen.

Om de samenleving beter in balans te krijgen, moeten beide werelden van elkaar leren. De innovatieve kracht van burgerinitiatieven moet worden gecombineerd met de reproducerende kracht van grote (overheids)organisaties, en vice versa. In het bedrijfsleven werkt men ook zo. Kleine bedrijven zijn bij uitstek innovators waar grote bedrijven uitblinken in opschalen. Grote spelers kopen daarom vaak start-ups op, zodat zij aan innovatiekracht winnen en deze innovatie vervolgens breed kunnen benutten via hun procedures. Lees daar hier meer over. Hoe krijgen we dit voor elkaar in het maatschappelijk speelveld? Hoe zorgen we voor meer efficiency bij lokale initiatieven, en tegelijkertijd voor een kleinere afstand tussen grote (overheids)organisaties en ‘de burger’?

‘Innovatie door participatie’
Flora vzw probeert te zorgen voor meer efficiency bij lokale initiatieven door burgers te mobiliseren en pioniers van lokale initiatieven te adviseren en te faciliteren in hun activiteiten. Het startpunt van Flora vzw is duidelijk ‘de burger’ en het ‘lokale initiatief’. Je zou kunnen zeggen dat Flora vzw staat voor ‘innovatie door burgerparticipatie’.

De Burgermeester Academie redeneert juist vanuit de overheidsorganisatie. Wij willen bijdragen aan de versnelling van maatschappelijke innovatieprocessen door ambtenaren aan te zetten tot (meer) samenwerking met pionierende burgers. Met de bezoeken aan participatiepraktijken trekken wij ambtenaren uit hun starre procedurele beleidspraktijk en brengen ze nader tot ‘de burger’. Wij helpen ambtenaren eigenlijk te participeren in de samenleving. Je zou kunnen zeggen dat de Burgermeester Academie staat voor ‘innovatie door overheidsparticipatie’.

Flora vzw en de Burgermeester Academie geloven dus allebei in ‘innovatie door participatie’, maar werken ieder vanuit de ‘andere’ wereld toe naar een maatschappij die meer in balans is.

Deze complementariteit zorgde 7 november over en weer voor inspirerende gesprekken en nieuwe inzichten. In mijn ogen is er toen een basis gelegd voor een samenwerking die verder gaat dan dat ene bezoek aan de Bazaar Co-creatie. We hebben bij het programma voor Editie 2 van de Burgermeester Academie niet voor niets de clausule opgenomen: “NB Programmaonderdelen kunnen wijzigen”…

Editie 2 van de Burgermeester Academie start in februari 2014. Wil je dit niet missen? Schrijf je nu in! Aanmeldingen voor 15 december 2013 krijgen € 500,– korting. Meer informatie: www.burgermeesteracademie.nl.

Gepubliceerd: 28-11-2013