Het is stil op straat. Maar het werk aan gebiedsontwikkelingen gaat door. Aannemers en bouwers werken door aan de oplevering van huizen en straten. Sterker nog, door de coronacrisis worden werkzaamheden van grote infraprojecten zoals spoortunnel Schiphol vervroegd. Het mag dan stil zijn op straat, maar op de bouw niet. Laten we dat zo houden. Ik roep gemeenteraden op om besluiten te blijven nemen in deze coronacrisis.
De bouw heeft het zwaar gehad. We weten nog goed hoe de economische crisis leidde tot stilstand in woningbouw. Geen vraag, geen bouw. Ontwikkelaars gingen over de kop en gemeenten zaten met financiële problemen. Plannen bleven in de la liggen. De laatste jaren zijn die plannen afgestoft en verrijzen door heel het land nieuwe woningen. Toen kwam de PAS-uitspraak. Gevolg? Geen vergunningverlening voor nieuwe bouwprojecten. Kranten spraken over een nieuwe bouwcrisis. Bouwplaatsen kwamen tot stilstand.
Inmiddels rijden we maximaal 100 kilometer per uur op de snelweg en is het stikstofregistratiesysteem geopend. Dit biedt ruimte voor nieuwe woningbouw. Te beginnen met projecten die zijn vastgelegd in Woondeals. Eindelijk weer nieuwe bestemmingsplannen en vergunningen. Eindelijk weer zicht op een vollere pijplijn.
De derde crisis in 12 jaar tijd
En toen? Toen kwam corona. De totaal overspannen huizenmarkt krijgt te maken met een nieuw probleem. Woningen bezichtigen is lastig. Banen worden onzeker. Woningen onder opties komen weer op de markt. Langzaamaan merken ontwikkelaars dat woningen minder snel verkocht worden. Dreigt er een nieuwe crisis? Volgens het Economisch Instituut voor de Bouw wel; de derde crisis in 12 jaar tijd. Veertigduizend voltijdbanen staan op het spel.
De bestemmingsplannen van nu zijn de woningen van morgen
Juist nu is het belangrijk om door te gaan met woningbouwprojecten. Want zoals mijn collega Maurits al stelt in zijn blog; die woningnood is straks niet opeens verdwenen. De bestemmingsplannen die we nu maken en de vergunningen die we nu verlenen, helpen een toekomstige overspannen woningmarkt te voorkomen.
De vertraagde Omgevingswet helpt om besluiten te blijven nemen. Over Morgen schreef al eerder over het uitstel van de Omgevingswet. Criticasters op de wet kregen gelijk; implementatie heeft meer tijd nodig. Gemeenten en andere overheden krijgen die tijd. Dit betekent ook dat de Wro met de huidige instrumenten (het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning) langer inzetbaar blijven.
Voor gemeenten waar de vergunningverlening na 1 januari 2021 één groot vraagteken was, geeft dit nu meer rust en langer de tijd om op de oude voet door te gaan. Betekent dit afstel van de wet? Zeker niet. Maar het biedt wel houvast aan ambtenaren, raadsleden, colleges en marktpartijen om verder te gaan met hun plannen en die ‘gewoon’ in procedure te brengen.
Digitaal besluiten nemen mag
In het begin van de coronacrisis zaten griffies met hun handen in het haar. De wet schreef voor dat een fysieke stemming noodzakelijk was om de raad een besluit te laten nemen. Waar ambtelijke organisaties alles deden om overleggen via digitale middelen door te laten gaan, was het maar de vraag of de raad überhaupt besluiten kon nemen.
Met alle gevolgen van dien; want zeker grote gebiedsontwikkelingen vragen op enig moment om besluitvorming van de raad. Over kaders, over visies, over schetsontwerpen en heel concreet over een bestemmingsplan of vergunningen.Inmiddels heeft minister Knops van Binnenlandse Zaken digitale besluitvorming mogelijk gemaakt. En blijkt dat participatie op afstand opvallend goed werkt.
Alleen samen houden we Nederland draaiende
Mijn oproep is om hier zoveel mogelijk gebruik van te maken. Blijf als ambtelijke organisatie plannen maken. Laat de coronacrisis jouw participatie niet kapen. Pas jouw proces aan bij de nieuwe werkelijkheid en werk toe naar besluitvorming.
En raden: durf de nieuwe ruimte in de wet te gebruiken om besluitvorming door te laten gaan. We zijn het aan elkaar verschuldigd om aannemers, ontwikkelaars en grondeigenaren aan de slag te laten gaan. Aan woningzoekenden die na de coronacrisis net zo moeilijk, of misschien wel moeilijker, aan een woning komen. Aan winkeliers en klusjesmannen die keukens, badkamers en elektronica voor die nieuwe woningen verkopen en installeren. Alles is geschakeld. Alleen samen krijgen we corona onder controle. En alleen samen houden we Nederland draaiende.
Deze blog is geschreven door Jolina van Dijk. Zij is niet meer werkzaam bij Over Morgen. Neem contact op voor vragen naar aanleiding van deze blog met Maurits Materman, maurits.materman@overmorgen.nl