Duurzame energieprojecten tonen keer op keer aan dat ze minder renderen dan de conventionele energie projecten. Recent toonde het CPB weer eens aan dat windmolens op het land verliesgevend zijn. De vraag is echter niet of een duurzaamheidsproject op dit moment geld kost, maar of we bereid zijn deze investering te dragen om vervolgens op de lange termijn de vruchten te plukken.
Focus op lange termijn handelen en niet op korte termijn gewin
In de “Marshmallow Test” in de psychologie worden kinderen een marshmallow voorgeschoteld. Hen wordt beloofd dat als ze 20 minuten wachten met het opeten van de marshmallow ze een tweede marshmallow krijgen. De kinderen die de verleiding kunnen weerstaan blijken in hun latere leven succesvoller dan de schrokoppen die zich niet kunnen beheersen.
Hetzelfde geldt voor duurzaamheid. Je blind staren op ‘terugverdientijden’ van deze investeringen is maar de helft van het verhaal. In veel van onze maatschappelijke systemen zitten weeffouten. Dat geldt voor ons economische stelsel, ons systeem van gezondheidszorg, maar ook voor onze energievoorziening. Het is eindig, milieuvervuilend en leidt tot geopolitieke spanningen. De houdbaarheidsdatum van onze energievoorzieningssysteem komt steeds dichterbij.
We moeten deze weeffouten niet als een gegeven beschouwen, maar daar vanuit handelen. Niet wachten tot een volgende crisis ontstaat, maar actief werken aan een kanteling van deze huidige paradigma’s. Duurzaamheid is toekomstvast handelen. Zoveel mogelijk gebruik maken van bronnen die nooit op gaan. Investeren in duurzame energieprojecten is nodig om de kwaliteit van leven te verbeteren en op lange termijn te kunnen voorzien in onze veranderende energiebehoefte. Nederland voelt helaas de urgentie nog te weinig vanwege haar grote gasvoorraden. Zij is één van de kinderen die de marshmallow direct opeet. Alleen België en Engeland doen het Europees gezien slechter qua hun aandeel in hernieuwbare energie van de totale nationale energieproductie.
Overheid moet duurzaamheid aanjagen
De overheid kan als katalysator dienen bij lange termijn investeringen in duurzame techniek en grootschalige projecten. Conventionele marktpartijen pakken die handschoen maar beperkt op, omdat ze de investeringen niet alleen kunnen dragen of omdat ze rekenen met historische rendementen van ca. 10%. Die rendementen zijn met de huidige duurzame technologieën op korte termijn nog niet te halen.
De overheid zoekt veelal nog naar haar rol in duurzame energieprojecten. Moeten milieubelastende systemen verboden worden. Zoals Denemarken gedaan heeft met olie en gasketels? Moet de overheid zelf de kar gaan trekken of faciliteren?
Ook vormen de belastingen op (milieubelastende) energie een belangrijk deel van de overheidsinkomsten. Hoe die gaten gedicht gaan worden bij een veranderende energiebehoefte zonder de goedbedoelde initiatieven te schaden, is maar de vraag. In elk geval niet met marshmallows, want die zijn nu allemaal op.