Energietransitie is geen technische opgave, maar vergt een volledige systeemverandering. Tijdens een recente trip naar de New York Energy Week werd mijn overtuiging eens te meer bevestigd.
“Old school” energiesysteem in NY
De noodzaak voor energietransitie is in New York overal aanwezig. Als één van de weinige fietsers in de stad doen je longen na een klein uurtje pijn van alle uitlaatdampen, geproduceerd door voornamelijk stilstaande auto’s. Het elektriciteitsnetwerk in New York is nogal “houtje touwtje” en viel recent door superstorm Sandy dan ook voor een groot deel uit. Gebouwen zijn slecht geïsoleerd en worden in veel gevallen verwarmd met stoom, die daarna gewoon weer de lucht in wordt geblazen. Amerika is voor zijn energievoorziening voor een groot deel afhankelijk van kolen en olie. Vervuilende grondstoffen, waarvoor de VS miljarden verslindende oorlogen voerde over de gehele wereld.
Voldoende voedingsbodem voor “renewables”
Aan de andere kant is er volop vruchtbare voedingsbodem voor een duurzame energietransitie. New York is de dichtstbevolkte stad in Amerika, dus voldoende afzet voor duurzame energieproducenten. Reistafstanden zijn er klein en ideaal voor elektrische auto’s. Het is een rijke stad met een progressieve bevolking en er is dan ook veel draagvlak voor een schonere energievoorziening. De technieken om te verduurzamen zijn grosso modo aanwezig of worden op dit moment in sneltreinvaart ontwikkeld. Maar waarom lukt het dan allemaal nog niet?
Hoe komen we van “old school” naar “renewable”
Het antwoord is gelegen in het geïnvesteerde vermogen in de huidige energievoorziening. Het energiesysteem waar decennia lang aan gebouwd is en waar iedereen elke dag nog naar volle tevredenheid gebruik van maakt, moet versneld worden afgeschreven als we op korte termijn werk willen maken van duurzame energie. Die afschrijvingen zijn niet alleen financieel. Mensen en organisaties verliezen wellicht machtige posities binnen de bestaande energiewereld. Klanten moeten hun gedrag aanpassen. Energietransitie vereist lange termijn denken van politici, nu veelal gericht op korte termijn behoeftebevrediging van het electoraat.
Het oude afschrijven en een lange weg naar winst bewandelen
New York en Nederland kennen een nauw verweven geschiedenis. En ook op het gebied van de energietransitie zijn er veel parallellen. Nederland loopt op veel vlakken voor op NY als het gaat om duurzame technieken. Maar evenals NY zijn wij, als slechtste jongetje van de Europese klas, nog mijlenver verwijderd van een duurzame energievoorziening.
De grootste winst voor New York, maar ook voor onszelf kunnen we behalen als we onze focus op techniek afleggen en de gordiaanse knoop van versnelde afschrijving van ons huidige energiesysteem weten te ontwaren. We weten overigens allemaal hoe Alexander de Grote deze gordiaanse knoop oploste; met een ferme klap.